چاه های تلا در جنوب ایران، استان هرمزگان، خلیج فارس، حاشیه شمالی جزیره قشم و بندر لافت، در بخش لافت کهنه، در کنار قلعه نادری و آب انبار قرار دارند.

چاه های تلا (Talla) و در بسیاری از متون طلا، ابتکاری تاریخی در زمینه مهندسی آب و ذخیره آب در بندر لافت جزیره قشم با توجه به اقلیم این منطقه بوده اند. نظر به اینکه در این جزیره با توجه به شوری آب های زیر زمینی امکان حفر قنات و چاه آب جهت استفاده شرب و ... وجود ندارد، آب باران در این چاه ها ذخیره شده و در طی سال به مصرف می رسید. در گذشته تعداد چاه ها 366 عدد و به تعداد روزهای سال کبیسه بوده اند. روزانه از آب یک چاه و توسط میراب بهره برداری می شده است. هم اکنون نزدیک به 100 حلقه از این چاه ها باقی مانده است. برداشت آب از این چاه ها با دلو انجام می شده است.

این چاه ها در گودی مستطیل شکلی که دامنه کوه لافت را قطع کرده، قرار دارند. برای حفر چاه ها لایه های سنگ را برش داده و در اندازه های مختلف و فرم های مستطیل، مربع، بیضی، دایره و بعضا گلابی شکل حفر شده اند. البته هر چاه دارای نامی خاص می باشد که می توان به غرابو (Gorabu)، لوبنی (Lobony) و عاشوری اشاره کرد.

مجموعه چاه های تلا در تاریخ 27/10/1377 به شماره 2195 به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید. گفته می شود که ریشه چاه های تلا از ((تل او)) به معنی تله آب گرفته شده است. همچنین گفته می شود که با توجه به ارزش و اهمیت آب در این منطقه این چاه ها به نام چاه های طلا معروف شده اند.

ورودی چاه ها کمی از محوطه اطراف بالاتر است و این موجب می شده که گل و لای و رسوبات سرازیر شده از تپه لافت در محیط مستطیل شکل اطراف چاه ها ته نشین شده و به داخل چاه ها سرازیر نشوند. آب انباری نیز بر فراز چاه های تلا به چشم می خورد.

در سایر قسمت های جزیره قشم نیز نمونه های مشابهی از چاه های ذخیره آب به وجود دارند. چاه های حفر شده در دره چاهکوه قشم نیز جهت جمع آوری و ذخیره آب باران کاربرد داشته اند. همچنین تعدادی چاه در منطقه چاکاویر (چاه کویر) نزدیک روستای گوران وجود دارد.

بافت قدیم لافت مجموعه ای از ابتکارات مهندسی تاریخی دیگر ایران را نیز مانند بادگیرهای دو طرفه و چهار طرفه، رنگ سفید نمای خانه ها، قلعه نادری، آب انبار و... را نیز داراست.

پیشنهاد می شود در سفر به جزیره زیبای قشم از بافت قدیم بندر لافت دیدن نموده و با این ابتکارات مهندسی آب پیشینیان ایران از نزدیک بیشتر آشنا شوید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به چاه های تلا (طلا) بندر لافت جزیره قشم
• کتاب راهنمای گردشگری قشم، جزیره عجایب هفت گانه خلیج فارس، مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم
• کتابچه مجتمع اقامتی تفریحی ساحل طلایی
• بروشور ژئوپارک جهانی قشم، اداره کل گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی سازمان منطقه آزاد قشم