دریاچه زریوار مهم ترین تالاب و کم نظیر ترین جاذبه آبی در غرب کشور محسوب می شود. این دریاچه کوهستانی رشته کوه زاگرس در فاصله اندکی از شهر مریوان در استان کردستان و نزدیک مرز کشور عراق در مختصات E36,08.562 و N35,32.306 و ارتفاع 1300 متر از سطح دریا قرار گرفته است.

دور تا دور دریاچه را کوه های پوشیده از جنگل های انبوه و نیمه انبوه فرا گرفته و به زیبایی آن افزوده است. اغلب این کوه ها بیش از 1500 متر ارتفاع دارند. بلند ترین قله اطراف دریاچه، کوه پیرانشاه به ارتفاع حدود 2100 متر است.

طول دریاچه 4.5 کیلومتر و عرض آن حدود 2 کیلومتر می باشد و مساحتی حدود 900 هکتار را در بر گرفته است. عمق متوسط دریاچه 3 متر ( 2 الی 5 متر) است. حجم آب دریاچه در مواقع پر آبی 50 میلیون متر مکعب و در فصل کم آبی حدود 30 میلیون متر مکعب است.

دریاچه زریوار به نام های زریبار و زیراوبار نیز شناخته می شود. نام دریاچه در زبان کردی به مفهوم ((دریا مانند)) است.

این دریاچه یکی از دریاچه های بزرگ آب شیرین جهان و سکونتگاه جانوران و پرندگان کمیاب مختلف است. آب دریاچه از جوشش چشمه ها و رودهای زیر دریاچه ای تامین می شود. از میان این نهرها، رود چم زریوار که از کوه های جنوب شرقی سرچشمه می گیرد، بیشترین حجم آب را به دریاچه وارد می کند.

دریاچه زریوار به نام های زریبار و زیراوبار نیز شناخته می شود. نام دریاچه در زبان کردی به مفهوم ((دریا مانند)) است.

در ناحیه دریاچه زریوار زمستان ها سرد، تابستان ها معتدل و بهار و پاییز معتدل تا سرد است. متوسط بارندگی سالانه دریاچه حدود 600 میلی متر است. بارش ها در فصل زمستان به شکل برف و در سایر فصل ها بصورت باران است. درجه حرارت آب دریاچه در تابستان حداکثر به 27 درجه سانتیگراد بالای صفر و در زمستان به زیر صفر نیز می رسد. این وضعیت سبب یخ بندان سطح دریاچه به مدت چند روز می شود. در زمستان چندین نقطه دریاچه یخ نمی زند که این نشان دهنده مکان چشمه ها در بستر دریاچه اند.

پوشش نیزار کرانه های دریاچه و در فاصله ای اندک، مراتع و کوه های پوشیده از جنگل، چشم انداز طبیعی زیبایی را بوجود آورده اند. در قسمت جنوب شرقی دریاچه گیاهانی مانند نیلوفر آبی با گل های سفید، علف هفت بند و نی به مقدار زیادی وجود دارد.

دریاچه زریوار به دلیل داشتن آب شیرین زیستگاه مناسبی برای آبزیان است. سیاه ماهی خالدار (قزل آلای رودخانه ای)، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، شاه کولی، کپور معمولی و آیینه ای، کامبوزیا، مار ماهی و آمور سفید در این دریاچه زندگی می کنند. در دریاچه نوعی پستاندار شبیح سگ آبی نیز زیست می کند.

دریاچه زریوار در فصل های مختلف سال محل مناسبی برای زندگی پرندگان بومی و مهاجر است. آنقورت، اردک سر سبز، فلامینگو، آبچلیک ساحلی، پلیکان، پرستوی دریایی، خوتکا، حواصیل خاکستری، غاز، کاکایی سیاه و کشیم کوچک شماری از این پرندگانند.

چشم انداز زیبای دریاچه همراه با مناظر متنوع، جنگل های پوشیده از درختان و دشت های سرسبز، همچنین نیزارها و گل های نیلوفر آبی و سایر گیاهان در کرانه های دریاچه، پرواز و زیست انواع پرندگان و قابلیت انجام ورزش های آبی مانند قایق رانی، شنا، ماهی گیری تفریحی نشان دهنده جاذبه های گردشگری فراوان دریاچه زریوار است.

بهترین زمان بهره مندی و لذت از طبیعت زیبای دریاچه زریوار اواسط بهار است. فرهنگ، موسیقی، رقص، لباس و غذاهای محلی منطقه کردستان بعلاوه محصولات، سوغات و بازار مرزی از دیگر جاذبه های این منطقه و شهر مریوان است. پیشنهاد می شود در سفر به غرب ایران حتما از این جاذبه طبیعی بازدید نمایید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به دریاچه زریوار و شهر مریوان
• راهنمای مسافران نوروزی استان کردستان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، نوروز 1391
• راهنمای اول، کتاب نیازمندی های مهمانان نوروزی سنندج، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، نوروز 1389
• کتاب راهنمای دریاچه های ایران، نوشته حسن زنده دل، نشر ایرانگردان، چاپ 1387، شابک: 9789646635456
• کتاب دریاچه ها، چشم اندازهای جغرافیایی ایران، نوشته دکتر نسرین احمدیان شالچی، گروه جغرافیای ممالک اسلامی، انتشارات بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول 1389، شابک: 9789649714004